Tove Jansson: Life, Art, Words: The Authorised Biography by Boel Westin

Tove Jansson: Life, Art, Words: The Authorised Biography Reviews

• 
  Petya Kokudeva

  Все още живея в тази книга и не мога да пиша за нея. (Четох я на остров, което май много додаде за почти екстремалната степен на вдаване в нея). Това, което ми е любимо на този етап - само него съм способна да формулирам сега - е тоталната нееднозначност на тази книга, на представянето на този живот. Няма celebritiy spirit, няма бледа следа от формули на успеха, никакво звездеене, а поредица препъвания в самите изкачвания - и то такива препъвания, които са сякаш самоинициирани, неизбежни, планетарно предзададени. Много ми е важно да осъзнавам постоянно нетрайността на радостното, лабилността на щастливото. И не като евтино самоуспокоение, а като фундамент, който всъщност не навява нищо тъжно.
  Благодаря от сърце на всички замесени в тази книга.
• 
  Кремена Михайлова

  „Вече не е необходимо любовта да се крие в куфар.“
• 
  Magdalena

  Pierwsza myśl, która przychodzi do głowy po przeczytaniu biografii Jansson to podziw: dla objętości (471 stron + dodatki) oraz zawartości: wypełniają ją unikatowe fotografie z rodzinnego archiwum, a przede wszystkim zdjęcia listów i pamiętników oraz dzieł Tove (np. fenomenalna i bardzo osobista Graficzka). Rzecz jasna, książka to przede wszystkim opis życia i sztuki – jest więc rodzina (zwłaszcza rodzice-artyści), młodość Tove, której charakter i talent kształtowały się w czasach drugiej wojny światowej, Muminki, malarstwo, grafika i powolne odchodzenie Jansson od obrazu ku słowu. Wszystko przedstawione na tle zmian społecznych, osobistych, literackich. Wiele cytatów pochodzi z pamiętników i korespondencji Artystki. Boel Westin szczegółowo opisała dzieła Tove – stworzone pędzlem, piórkiem i piórem. Niejaki bałagan chronologiczny wkradł się w okolicach lat 40., kiedy to natłok wątków, zdarzeń i uczuć być może uniemożliwił Autorce opisanie wszystkiego w bardziej uporządkowany sposób. Nie utrudnia to jednak dramatycznie lektury, czytelnik musi tylko parę razy cofnąć się do momentów, które już zostały opisane pod innym kątem.
  
  Osobiście brakowało mi wyjaśnienia, jak wyglądała kwestia języka i tożsamości narodowej Tove i jej rodziny. W książce są tylko wzmianki o potrzebie szlifowania fińskiego czy konfliktu z ojcem w kwestii poparcia różnych sojuszników w czasie wojny.
  
  Jednak największy zawód (poza oczywiście radością z samego faktu opublikowania tej biografii po polsku) sprawiło mi wydawnictwo. JAK MOŻNA zatytułować biografię Jansson „Mama Muminków”, jeśli:
  
  - oryginalny tytuł brzmi Tove Jansson. Ord, bild, liv – co (według internetowego słownika) oznacza TJ. Słowo, obraz, życie,
  
  - Tove-artystka stworzyła coś więcej niż same Muminki: była malarką, graficzką, autorką fresków, okładek i satyrycznych rysunków do gazet, powieści dla dorosłych, dramatów, ilustracji do Alicji w Krainie Czarów i Hobbita,
  
  - w jednej z autoanaliz, zmęczona fenomenem małego trolla wyznała: „Rzygać mi się chciało na te Muminki” (s. 270),
  
  - na okładce zamieszczono zdjęcie Tove, a z tyłu grafikę jej autorstwa – wszystko w otoczeniu jakiegoś zyliona Muminków.
  
  Jestem wielbicielką Muminków odkąd sięgnęłam po nie jako pięciolatka, część egzemplarzy z serii musiałam niedawno wymienić, bo od zaczytania wylatywały z nich wszystkie kartki. Równie wysoko cenię powieść Lato i wiem, że na pewno sięgnę po inne książki, które Jansson pisała dla dorosłych. Ale po przeczytaniu jej biografii wiem też, że utrwalanie postaci Tove w powszechnej świadomości jako „tej pani od Muminków” jest głęboko niesprawiedliwe.
  
• 
  Bookmaniac70

  Ясен и лек стил на Буел Вестин, много документи и най-ценното - усещането за докосване до живата Туве Янсон.
  
  
  Ревю в Goodreads.
• 
  Karolina Kat

  I loved Moomins as a child, and so did my father before me. I was eager to learn more about the life and inspirations of Tove Jansson.
  
  I have mixed feelings towards this particular biography, as it is not a biography in the strict sense of the word. There's a lot more space devoted to interpretation of Jansson's works and paintings, while the facts from life, dates, etc. are all chaotic and jumbled - people appear and disappear suddenly, the writer jumps a decade ahead when talking about early childhood.
  
  As a biography - it's a difficult read to follow, however it is still a source of great knowledge on the author, especially if someone is interested more in tracing her inspirations, emotions and thoughts throughout her novels. The book excels at presenting the artist. I think it's due to the fact that the author - prof. Boel Westin - has devoted her academic career to unraveling Tove Jansson.
  
  Thus it is, in my opinion, a must-read for all those who want to explore all the secrets that are hidden in the Moomin Valley. Those who want to focus on the artist's life rather than her works however may find themselves disappointed.
• 
  Paya

  Czytałam po raz drugi tę bardzo ciekawie napisaną biografię. Po pierwsze na uwagę zasługuje wydanie – piękne, bogato ilustrowane, duże, czytelnie przygotowane. Po drugie mamy tu to, co mnie zawsze zachwyca w biografiach pisarek, czyli pochylenie się nie tyle nad samym życiem, ile nad sztuką i twórczością. Westin podsuwa wiele kluczy interpretacyjnych, osadza dzieła Jansson w kontekście, ale także pokazuje ich uniwersalność. Nic tylko żałować, że wszystkiego, co Tove napisała dla dorosłych, nie ma po polsku.
• 
  James

  Tove Jansson is perhaps the most famous Finnish artist ever, known primarily for the Moomins - a family of friendly hippopotamus-like trolls - and the adventures they have with all manner of characters in Moominvalley. However, as Boel Westin shows, Jansson was a prolific author and painter throughout her life whose love of art - painting especially so - drove her forward.
  
  Westin has been granted extensive access to Jansson's archives, correspondence, and works and her biography is rich in detail. Throughout the book, Westin explores the thematic links between Jansson's artistic output, how her novels and paintings display the inner workings of the artist's mind; the literary criticism Westin provides is a welcome addition to scholarly discussion of Jansson's literary works and Moomin series, which at face-value seem just books written for children, are in fact deeply grounded in Jansson's own experiences of the Second World War (The Moomins and the Great Flood and Comet in Moominland), her relationships with her father and mother (and their own respective relationships) (Moominpappa at Sea) and her relationship on a meta-fictional level with the series itself (Moominvalley in November). The series is surprisingly multi-faceted and later instalments showcase the difficulty in classifying Jansson's work as strictly for children.
  
  Westin chronologically follows Jansson through life and the reader gains a valuable insight not only into the work of this author and artist, but also into the life and love of Jansson. This deeply-personal level of narration focuses on the two things in Jansson's life that she deemed most important: work and love. Work has already been mentioned above; as for love, it her her love of work but also her love of family and Tuulikki Pietilä that comes through Westin's writing. Yet, it is Tove Jansson's own work that bears the strongest testimony to these two loves. Pietilä and Jansson feature in several works that have a distinctly autobiographical feel to them - Fair Play being chief among them.
  
  One of Finland's most decorated and talented artists, and also one of most notable writers in Swedish, Tove Jansson is, Philip Pullman said, "a genius" and Boel Westin's detailed and well-researched biography will be the standard work on her life for many years to come. This book offers a fascinating insight not only into her work and analysis thereof, but also her life - a life lived in service to love and to art.
• 
  Sarah

  I'm reading the stupendous English translation with fabulous end papers, photographs and illustrations.
• 
  mrzokonimow

  Długo i bez większej przyjemności brnąłem przez opowieść o życiu Tove Jansson.
  Nie jest to zła książka, ale myślę, że im bardziej ktoś robi doktorat z Mamy Muminków, tym bardziej będzie się radował podczas lektury. Ja, niestety, czuję się przytłoczony ilością faktów i drobiazgowością tej biografii. Miło było poczytać o niezwykłej Autorce, ale ani nie jestem po lekturze bogatszy w wiedzę (większość informacji zwyczajnie uleciała, błyskawicznie przysypana kolejnymi faktami), ani nie będę inaczej patrzył na muminkowe uniwersum.
• 
  anarion

  to naprawdę wspaniała i pełna informacji książka, czyta się ją świetnie, zwłaszcza przy akompaniamencie "Listów" które dodają jej dużo wiarygodności - ale polskie wydanie sprawia że chce się ją rzucić w kąt. przez pół tekstu wielokrotnie wspominana jest niechęć Tove do bycia kojarzoną wyłącznie z muminkami, zrywała pracę z wydawnictwami które narzucały to połączenie - a tu ktoś zdecydował że unhhhh książka bez muminkow na okładce się nie sprzeda, dajcie zdjęcia, zmieńcie tytuł! ugh.
• 
  Karolina Konduracka

  3.5
• 
  Jon

  Worthy but dull. I got very little sense of Jansson's personality or thought amongst the dense parade of facts, and I felt there was a distinct lack of context, to place her in the society and life of the time.
• 
  Greta

  Прекрасна книга за необикновен човек!
• 
  Helen Heath

  Such an interesting life but somehow this biography was a bit boring, poor narrative and bad structure.
• 
  Paweł Jaworski

  Dzięki biografii z pod pióra Boel Westin poznałem bliżej słynną fińską pisarkę. To bardzo ciekawa lektura. Książka jest pełna wspomnień, fragmentów listów i pamiętników samej Tove. Dzięki tej biografii łatwiej jest nam zrozumieć wybory artystyczne fińskiej autorki, a także autobiograficzne elementy w jej twórczości. Jansson to nie jedynie autorka słynnego cyklu o trollach ale wszechstronna malarka, artystka, która swoją innowacyjnością wyróżniała się na tle swoich czasów. Gorąco polecam.
• 
  wickedwitchie

  Czytając miałam wrażenie, że autorka nie umiała dokonać selekcji materiału. Wyszła strasznie chaotyczna dłużyzna. Ni to biografia, ni analiza i interpretacja twórczości. Polski podtytuł (Mama Muminków) jest chyba zamierzony jako pstryczek w nos Tove.
• 
  Ellen

  A must-read for any Tove Jansson fan! I knew a bit about her life from the
  BBC documentary but this book goes into further detail about the progression of her art, writing, and the Moomins. If you liked the documentary you will like this even more. She really was a fascinating woman and reading this book has only increased my admiration for her. The book itself is written well and has illustrations and photographs throughout (this might not be that important but as an art student I always give extra points for pictures in books.) A+!!!
• 
  Lorna

  Very sad to say that I got bored and couldn't read it all. A very dry account which jumps about in a way that I found really odd. I feel that I learned more about Tove through her short story collections that through this book.
• 
  Anastasiia Mozghova

  a great book about a simple life full of extraordinary creativity and hard work.
• 
  Kasia Susz

  Niestety moim zdaniem była to bardziej praca naukowa o literaturze niż biografia Tove Jansson.
• 
  Julia Lama

  Una joya. Existen varias biografías sobre Tove Jansson y ésta es la primera que leo. El libro fue un regalo y la lectura un disfrute continuo. Llegué motivada para profundizar en el origen de los Moomin y contextualizar a la autora pero no esperaba descubrir a una artista tan compleja, multidisciplinar y avanzada a su tiempo. Las reflexiones artísticas, su pasión por los diarios y la correspondencia, su necesidad de viajar, la devoción familiar, el contacto con la naturaleza... son tantos los temas que dan forma a su vida y su obra que no es de extrañar que cualquiera de sus creaciones tuviera tantísima carga autobiográfica. Como pegas señalaré que a veces los saltos en el tiempo se hacían algo confusos y la continua sensación de insatisfacción de Tove llega a resultar cargante y pedante en ocasiones. Hay unos temas centrales tan definidos que a veces el recuento de obras y pensamientos se hace repetitivo, pero en ningún momento me llegó a cansar. La autora de la biografía, Boel Westin, hace un trabajo de documentación increíble y evidentemente respetuoso.
  
  Me ha fascinado. Hacía mucho que no leía algo que me enganchara tanto y que provocara en mí tantísimas ganas de crear. No sé qué me puede más tras terminar este libro, si las ganas de dibujar, de escribir o de leer.
• 
  estel

  książka jest przepięknie wydana, bo zawiera mnóstwo zdjęć, rysunków, grafik i autentycznych listów. do tego nie tylko jest biografią, ale także studium twórczości - na temat każdej noweli, książki, opowiadania jest sporo informacji, wiele interpretacji i rozważań. ale niestety tytuł polskiego wydania to moim zdaniem brak szacunku, bo jak można biografię kobiety, która bardzo dbała o swoją wolność i niezależność, i która miała serdecznie dość łączenia ją tylko z Muminkami i traktowania jako źródło popularności i pieniędzy, wręcz pisała, że "rzyga Muminkami" nazwać "Mama Muminków"?
• 
  Frida Björkenstam

  absolut spännande att få en inblick i Tove Janssons liv och hennes arbete, uppskattade att det var mycket illustrationer. tyvärr var den lite tråkig och kändes kanske mer som facklitteratur än en biografi
• 
  Cecilie

  Godddd, it’s so fascinating to read more about Tove
• 
  Alubos

  Mój crush <3
• 
  Ola (Wiewiórka w okularach)

  
  https://wiewiorkawokularach.blogspot....
  
  W dzieciństwie, gdy w telewizji leciała jeszcze dobranocka, z wielką fascynacją oglądałam te jej części, gdy nadawano Muminki. Białe trolle z Finlandii zawsze budziły we mnie ogromną sympatię, aczkolwiek też ogromny strach, szczególnie wtedy, gdy na szklanym ekranie pojawiała się Buka. Z tego lęku już wyrosłam, ale z miłości do rodziny Muminków nie, stąd też moja ciekawość, by poznać historię życia ich twórczyni – fińskiej pisarki, Tove Jansson.
  
  Kobieta urodziła się 9 sierpnia 1914 roku w Helsinkach w artystycznej rodzinie – ojciec był rzeźbiarzem, natomiast matka graficzką i ilustratorką. Jej życie od dzieciństwa było naznaczone sztuką, mała Tove bardzo lubiła rysować, a jej rodzice zapragnęli, by poszła w ich ślady. Pierwsze jej prace zostały zamieszczone w kilku czasopismach, a już w 1929 roku stworzyła swój pierwszy komiks dla dzieci, opublikowany w gazecie w siedmiu odcinkach. Stopniowo jednak zaczęły ją pociągać również inne dziedziny sztuki – rzeźba, malarstwo, a także pisarstwo. Muminki narodziły się jako komiksy, by przejść powolną przemianę aż do książek, które znają i kochają zarówno dzieci, jak i dorośli.
  
  Boel Westin, która pokusiła się o stworzenie rozbudowanej biografii Tove Jansson, to szwedzka literaturoznawczyni, która specjalizuje się wręcz w Muminkach. Podczas tworzenia swojego doktoratu na temat rodziny uroczych, białych trolli weszła w bliską zażyłość z ich twórczynią, dzięki czemu zyskała dostęp do dotąd niepublikowanych prywatnych, czasami wręcz intymnych materiałów, które stały się podstawą tej książki.
  
  Nie da się ukryć, że widać w tej książce fakt, iż jej autorka jest naukowcem. Język momentami jest trudny, zdania rozbudowane, a całość wymaga ogromnego skupienia podczas lektury. W wielu fragmentach Boel Westin skupia się głównie na twórczości Tove Jansson i to przede wszystkim tej, która dotyczyła Muminków. Widać, że to praca literaturoznawczyni, nie biografa, bo analizy literaturoznawcze spychają na drugi plan życie Tove Jansson. Jest to pewien minus, istotny dla tych, którzy zdecydują się sięgnąć po Mamę Muminków, by skupić się na życiu ich autorki, a nie na analizach jej dzieł.
  
  Mimo wszystko jest to wartościowa lektura – wyłania się z niej obraz wszechstronnej artystki, przede wszystkim malarki i rzeźbiarki dopiero potem pisarki, jak o sobie mówiła całe życie Tove Jansson. Książka to wizerunek kobiety będącej tytanem pracy – przygotowywała kolejne wernisaże, pisała historie o rodzinie z Doliny, rysowała komiksy, a jednocześnie prowadziła obszerną korespondencję ze swymi kolegami po fachu, jak też z oddanymi fanami. Kobiety naznaczonej piętnem wojny; urodziła się na początku pierwszej wojny światowej, w której walczył jej ojciec, a następnie przeżyła drugą wojnę, w której walczyli obaj jej bracia, a przed którą uciekała w świat Muminków i do ich Doliny, spokojnej, cichej i tak bezpiecznej. Autorka książki nie pomija też faktu, o którym wielu zdaje się zapominać – Tove Jansson była biseksualna, a jej wieloletnią partnerką aż do śmierci była graficzka Tuulikki Pietilä. Oczywiście, ten fakt nie determinuje w żaden sposób podejścia Boel Westin do Tove Jansson ani odbioru książki, ale często mam wrażenie, że dla wielu czytelników historii o Muminkach jest on co najmniej niewygodny.
  
  Czy warto sięgnąć po tę książkę? Tak. Pomaga ona zrozumieć pochodzenie białych trolli, lepiej wniknąć w ich świat. Jest także ciekawym studium życiu Tove Jansson i tego, jak zmieniało się jej podejście do postaci, które stworzyła. Uważam, że każdy sympatyk przesympatycznych Muminków powinien po nią sięgnąć i pokusić się o jej lekturę, która będzie znakomitą podstawą do dalszego czytania historii o fińskich trollach.
• 
  florunia

  This book was dominated by chaos, and it felt a bit like a textbook 😕 It was tiring to jump along the timeline - neither chronological nor thematic order, I was constantly getting lost. I would also like to see more illustrations, practically every description of a drawing / painting should have a photo. I know that then the books would be 3x thicker and more expensive and there could be problems with copyright, but what can I do - I would like that 😉 The easiest to read were the chapters about Moomins (because I was curious), and the most interesting - fragments of Tove's letters, because then she "spoke" herself, without the author's filter. 'Cause how does she know what Tove felt, what she thought? To what extent does it result from letters, notes and how much is her interpretation?
  Tove gives the impression of an "artistic soul", you can see a great need to constantly create(and a bit of a workaholism resulting from it). It was sad how much the Moomins had tired her and how she had to fight for "power" over them.
  Many times when reading I had the thought: "I'd rather read Moomins" 😉 Especially since I only know them from cartoon 😅 I have to finally read them some day.
• 
  Polly Clarke

  This was a hard book to read. I borrowed this from my library and had to reissue 6 times. I dipped in now and again and was always surprised at how little I had chomped through it. I got the point of, 'I've got this far, I might as well continue' and I was relieved to have finally finished. Boel Westin has an intense relationship with Tove's life and she includes all and everything we would possibly want to know. Some of it warms my cockles but there are times where I am chewing cud. I much prefer to read Tove in her own wonderful words but if you're up for a challenge, then read this.
• 
  Tiina Tonttu

  Mainio elämänkerta, joka avasi silmäni näkemään Sen Oikean Ihmisen naiivin mielikuvani takana. Monisanaisempi raportti
  blogin puolella.
• 
  Adele

  Everything you could ever possibly need to know about the most wonderful painter, illustrator and author I've ever known. Very inspiring and emotional. A must-read for any Tove Jansson/Moomin enthusiast. Tove is an inspiration to work hard, love passionately and appreciate art in all its forms.