Biesheuvel leest nooit nieuwe boeken, Volgens eigen zeggen heeft hij enkele tientallen boeken gelezen een stuk of tachtig meen ik en die herleest hij van tijd tot tijd.
Zo kan het gebeuren dat hij een enkel boek zomaar drie keer gelezen heeft,
Vandaag heb ik voor de derde keer Noodlot uitgelezen, Eerst alsjarige, toen ik het een oersaai boek vond met rare namen zoals Eve en Bertie, waarin het pas rond paginainteressant was.
Misschien ontbrak het me toen nog aan voldoende kennis om het boek te kunnen duiden, Van naturalisme, determinisme etc had ik nog niet gehoord, Noodlot was een klassieker, diende gelezen te worden, en daarmee uit,
Twee jaar geleden las ik het opnieuw, omdat mijn leerlingen het ook lezen moesten, Dan hoor je je gedegen voor te bereiden, Ditmaal pakte het verhaal me direct, Ik las het boek vooral uit de eindnegentiende eeuwse context, met oog voor naturalistische elementen,
Vandaag las ik Noodlot vanuit de wetenschap dat er allerlei interessante motieven herkenbaar waren, Het dreigende weer, het toneelmotief zoals uiteengezet door Ton Anbeek en het spookmotief, Noodlot is een geweldig geconstrueerde roman,
Hoofdstuk drie vormt de kern van het verhaal, We hebben al kennis gemaakt met de goedige Frank, zijn sluwe androgyne inwonende en uitvretende vriend Bertie en de nerveuze Eve, op wie Frank tijdens een reis in Noorwegen verliefd is geworden.
Deel drie speelt zich volledig binnenskamers af en vormt het middenbedrijf intonelen, Bertie vreest dat Frank gaat trouwen met Eve, en dat hij teveel wordt en moet aftaaien, Listig zaait de querulant twijfel tussen Frank en Eve en weet een dreigend huwelijk succesvol te voorkomen, Als een soapopera gaan we van scene naar scene, van dialoog naar dialoog, van overpeinzing naar overpeinzing, Bertie komt over als een bad guy, maar in feite is hij slachtoffer van zijn karakter, zijn temperament, Briljant is de decadente fantasie in hoofdstuk twee van deel drie, die de proporties hebben van 'de finale van het vierde bedrijf eener opera'.
Welnu, als we de dramatische finale van deel vier in ogenschouw nemen, is Noodlot op zijn minst zo heftig als een opera.
Voor mij is Noodlot een groeiboek, Hoe vaker je het leest, hoe meer je eruit haalt, En omdat het niet zo dik is, is het geen drama als het de eerste keer tegenvalt, 'Op de bergen blauwde het: dichtbij het wazige, donkerviolette blauw van druiven, dan het stoffige blauw van fluweel, verderop het kristallige, doorglanzige blauw van saffier, eindelijk het bleke hemelblauw van turkoois.
Het water was blauw als een blauw zilver, de lucht blauw als parelen en parelmoer, ' Ik weet dat het in een heel andere tijd geschreven is, maar ik moest gewoon heel vaak een beetje lachen om het dramatische taalgebruiksterren Nederlandse hardcover verplichte op de lijst Nederlands Havo examen mondeling.
Aantekeningen uit boekverslagniet lachen,
Noodlot is zowel een naturalistische als psychologische roman, In het verhaal wordt regelmatig verwezen naar het "noodlot" dat de personages treft,
Met groot psychologisch inzicht en in een verfijnde stijl schetst Couperus personages die maar moeilijk kunnen ontkomen aan hun lot, Het lijkt als het ware dat ze aan hun lot vastgelijmd zitten,
Opgebouwd als een klassiek drama staat het mythisch fatalisme centraal: de personages zijn marionetten van het Noodlot, Dat vond ik wel een mooie beeldspraak,
Er wordt tevens de indruk gewekt dat Bertie homoseksueel is iets wat in Couperus' tijd nog een groot taboe was ,
Zelfs gevangenisstraf op stond al wordt dit nergens in het verhaal expliciet gemeld.
Je leest het als het ware tussen de regels door, Hoewel Noodlot meer dan honderd jaar geleden werd geschreven is het nog steeds de moeite van het lezen waard, Maar misschien ben ik bevooroordeeld, Louis Couperus is mijn favoriete nederlandse literaire auteur, Boeken van
deze auteur zijn voor mij geen verplichte oefening maar voor vele klasgenoten wel, Wervelend woordenspel Het lot ontstaat uit de noden van de mens, Ménage à trois
Deze korte roman van Couperus verscheen als feuilleton in twee delen en later als roman een weg die Couperus vaak bewandelde, want dan kon hij twee maal cashen van geld had Couperus altijd te weinig na zijn roman Eline Vere.
Een oude vriend van Frank, Bertie, komt op een avond bij Frank in zijn Londense appartement aankloppen: volkomen berooid is hij en doet een beroep op zijn oude maat.
Frank zit goed bij kas en vindt het gezelschap van Bertie eigenlijk wel aangenaam, Hij voelt zich door de uitvreter niet bekocht, Beiden hebben een aangeboren neiging tot melancholie en fatalisme, Daarom verzetten zij hun zinnen en doen een reisje Noorwegen, waar Couperus ook zelf geweest is, Daar, in de bergen en op de fjorden, worden zij begeleid door Henriks Ibsens Spoken, Frank en Bertie ontmoeten de Engelse Eve, Frank en Eve worden verliefd en willen trouwen, Terug in Londen rijpt bij Bertie het besef dat hij en Frank daarom zullen moeten scheiden, Wanhoop en berekening gaan in Berties geest een bondgenootschap aan, Met een lonkend oog naar het noodlot is Bertie als de intrigant Jago uit Shakespeares Othello, die de hoofdpersoon allerlei venijn en onwaarheden influistert en op zon manier dat hem geen blaam treft.
Hij suggereert meer dan dat hij boude uitspraken doet, Bertie doet dat om de beurt naar Eve en naar Frank,
Een psychologisch spel ontplooit zich tussen deze drie mensen, die nauw op elkaar betrokken zijn, Ook Eve en Bertie hebben een nauwe band, waarop Frank op zijn beurt jaloers is, Bertie is beurtelings het spook maar wordt ook bespookt, Hij twijfelt tussen Noodlot en Toeval,
Toeval of Noodlot
Alle drie zijn zij bevattelijk voor het concept noodlot, Dat komt enerzijds door hun gevoeligheid en melancholie, die zij ook met elkaar delen en die zij in elkaar ontdekken waardoor zij nog nauwer op elkaar betrokken raken, anderzijds door wanhoop en niet weten hoe te handelen.
In deze zin lijkt de roman een naturalistische: mensen kunnen hun noodlot niet ontsnappen omdat ze niet in staat zijn het lot in eigen hand te nemen.
Maar anderzijds houden zij vast aan dat noodlot om hun leven toch een richting en zingeving te verschaffen, Toeval of noodlot, vraagt Bertie zich verscheidene malen af, alsof hij niet kan besluiten tussen die twee, Bij toeval zou hij zelf handelend moeten optreden bij noodlot kan hij het laten gebeuren, Aanvankelijk treedt hij handelend op en lijkt zijn plannetje a la Jago te lukken, maar later blijkt hij dan toch buiten de waard te hebben gerekend en wordt hij door het noodlot ingehaald.
En daarop laat hij gebeuren wat er gebeure,
Homoseksualiteit
In onze tijd zien we in Bertie natuurlijk een homo, verliefd op Frank maar Frank niet op hem.
Ik ben daar een beetje ambigue in, Natuurlijk heeft Couperus daaraan gedacht maar of hij dat werkelijk gesuggereerd heeft, vraag ik me af, Couperus was niet open over zijn eigen homoseksualiteit, Deze roman is ook prima te lezen zonder Bertie het etiket homo op te plakken, terwijl we dat misschien toch wel in ons achterhoofd kunnen houden.
Ingewikkeld Ja, heel ingewikkeld.
Ingewikkeld en complex is de verhouding tussen deze drie mensen om wie het draait in Noodlot, Ze worden elkaars spoken en voltrekken elkaars noodlot,
Psychologie
De beschreven processen over psychologie en emoties zijn enerzijds een beetje ouderwets, onder andere vanwege de grote fijngevoeligheid van elk van deze personages je hebt toch hier en daar de neiging om te roepen: kom op, jongens en meisje, maak er nu eens iets van.
Maar anderzijds schrijft Couperus, net als Ibsen overigens, het wel heel mooi, gedetailleerd en overtuigend op, Verrassingen zijn er genoeg in dit boek, net als in Eline Vere, Vrolijk word je er niet van en ik was als puber best ontdaan door de gebeurtenissen in Eline Vere Noodlot las ik pas geleden voor het eerst.
Tot slot
Noodlot is een zo korte roman dat het bijna een novelle is en wat dit betreft zo compleet tegenovergesteld aan Boeken der kleine zielen, dat ik een tijdje geleden besproken heb.
Couperus befaamde impressionistische natuur en weerbeschrijvingen ontbreken hier niet, Het Noorse landschap en de fatale weersomstandigheden wordt onvergetelijk neergezet, Kleuren worden in alle tinten purper, roze en blauw geschilderd, Heel fraai, een echt impressionistisch tafereel, Je ziet het zo voor je,
Is deze roman met zijn grote nadruk op impressionisme, naturalisme en fatalisme in deze tijd nog goed te lezen Daar kan ik volmondig ja op antwoorden.
sitelink dbnl. org/tekst/coupnood
Een toneelstuk uit, waarin een dode vader komt spoken bij een zoon, die door zijn moeder is voorgelogen de moeder vertelt hem gedwongen door de omstandigheden de waarheid.
Met Spoken schreef de Noorse toneelauteur Henrik Ibsen een definitieve afrekening met de burgerlijke moraal van leugens en schone schijn, Als geen ander portretteerde Ibsen een klasse verlamd door angst en de dwingende regels van geloof en maatschappelijke status, Ibsen wordt beschouwd als de grondlegger van het moderne realistische drama en schreef met stukken als Nora of een poppenhuis, de Wilde Eend en Hedda Gabler enkele meesterwerken van het wereldrepertoire.
sitelink nl/voorstellingen/spoken/
sitelink louiscouperus. nl/publicati
Er is een verschil tussen Zolas naturalisme, dat buiten de personen om gaat en een kracht buiten de mensen om is mijn parafrase, rdv en dat het naturalisme van Couperus, die ook nog steunt op het noodlot bij Couperus heeft het te maken het karakter van de mensen: het melacholieke, een soort geesteszwakte, zoals bij Eline Vere en haar neef Vincent, ook wel bij Constace in Boeken der kleine zielen en hier in de personages in Noodlot.
Zie ook: sitelink tzum. info/recensi
Over de auteur
Louis Marie Anne Couperus Den Haag,juniDe Steeg,juliwas een Nederlandse schrijver en een van de eerste Nederlandse vertegenwoordigers van het literaire naturalisme.
Couperus' werk omvat allerlei uiteenlopende literaire genres, Hij debuteerde met poëzie, maar legde zich vervolgens al snel toe op psychologische romans, waarmee hij de meeste bekendheid verwierf, Hij schreef daarnaast cultuursprookjes, historische romans en veel reisverslagen en columns, In het algemeen wordt hij gezien als een van de belangrijkste schrijvers uit de canon van de Nederlandse literatuur, De uitgave van zijn Volledige Werkengeldt als een van de eerste Nederlandse tekstedities die volgens wetenschappelijke, tekstkritische normen tot stand zijn gekomen.
Auteur: Louis Couperus
Titel: Noodlot
Uitgever: Lalito
pagina's
November
ISBN
Literatuur amp Romans Literaire romans
Serie: Lalito Klassiek
.
Immerse In Noodlot Depicted By Louis Couperus File Digital Edition
Louis Couperus